Trung Quốc đang là quốc gia dẫn đầu về đất hiếm. Song, Thổ Nhĩ Kỳ vừa phát hiện mỏ đất hiếm có trữ lượng đủ dùng tới cả 1.000 năm.
MỎ ĐẤT HIẾM LỚN ĐỦ DÙNG 1.000 NĂM
Mỏ đất hiếm lớn thứ hai thế giới của nằm tại Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: Energy@aa.com.tr
Mới đây, ông Fatih Dönmez, Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Tài nguyên tự nhiên Thổ Nhĩ Kỳ đã đưa ra một thông báo chấn máy khoan rút lõi bê tông động thế giới: quốc gia này tìm ra mỏ đất hiếm có trữ lượng rất lớn, xếp thứ 2 trong các mỏ đất hiếm trên thế giới.
Cụ thể, mỏ đất hiếm này đã được tìm thấy tại Beylikova, trọng điểm bán đảo Anatolia (còn gọi là máy khoan từ Bán đảo Tiểu Á), Thổ Nhĩ Kỳ, có trữ lượng ước tính lên tới 694 triệu tấn, xếp sau Trung Quốc với 800 triệu tấn. Theo ước tính của Hiệp hội Các nhà xuất khẩu Khoáng sản và kim loại Istanbul , Thổ Nhĩ Kỳ (IMMIB), trữ lượng của mỏ đất hiếm "trời cho" này đủ để phục vụ nhu cầu toàn thế giới trong 1.000 năm.
Thông tin về mỏ đất hiếm đồ sộ này cũng cho biết rằng lớp quặng nằm tương đối nông, vì vậy mà nhà nước thuộc Liên minh châu Âu sẽ không cần mất quá nhiều công mà vẫn có thể khai phá và bán với mức giá tốt. trở lực của mỏ đất hiếm này có nhẽ chỉ nằm ở việc nó nằm cách cảng xuất khẩu hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ đặt tại thủ phủ tài chính Istanbul 386km, tương đương gần 8 tiếng tài xế.
Ông Fatih Dönmez, Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Tài nguyên tự nhiên Thổ Nhĩ Kỳ.
Bộ trưởng Fatih Dönmez phát biểu: "Chúng tôi sẽ xử lý 570.000 tấn quặng mỗi năm. Chúng tôi sẽ thu về khoảng 10.000 tấn oxit đất hiếm từ số quặng đã qua xử lý này. Sẽ có 72.000 tấn barit, 70.000 tấn flo và 250 tấn thori. Chúng ta đang nói về một nhân tố, một khoáng vật mà sẽ mang tới những thời cơ và khả năng tót vời làm nhiên liệu cho công nghệ năng lượng nguyên tử".
Công cuộc khai khẩn quặng sẽ diễn ra trong vòng 1 năm sau khi quá trình thăm dò của các chuyên gia và nhà nghiên cứu tại các trường đại học hàng đầu nhà nước thuộc NATO này hoàn tất. Cho tới nay, Thổ Nhĩ Kỳ chưa công bố danh sách các loại yếu tố đất hiếm mà nhà nước này sẽ phá hoang được từ đây; song, Bộ trưởng Fatih Dönmez cho biết rằng sẽ có 10/17 nhân tố hiếm được khai phá.
THỔ NHĨ KỲ - 'ÔNG LỚN' MỚI TRONG LÀNG tàu điện
Bên cạnh phát biểu về số lượng quặng mà Thổ Nhĩ Kỳ đủ sức xử lý mỗi nằm, Bộ trưởng Fatih Dönmez cũng cho biết rằng: "Chúng tôi cũng sẽ bổ sung năng lực sản xuất 600 tấn lithium mỗi năm [cùng với công cuộc khai thác đất hiếm]".
Phát biểu này chính là những gì các nhà sản xuất xe và các nhà sinh sản pin hàng đầu thế giới cảm thấy vui.
Pin Lithium 4680 của Tesla được đánh giá là một bước phát triển lớn trong công nghệ sản xuất pin. Ảnh: Bullfrag
Lithium vốn là một thành tố quá đỗi quan yếu để làm nên pin tàu điện. Bối cảnh hiện đã càng tô đậm sự quan trọng của kim loại có màu xam xanh này đối với tàu điện, khi các nhà sinh sản xe đang tìm cách để tháo gỡ nút thắt nguồn cung lithium, song song tìm phương án nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào thứ kim khí đắt giá này.
Ngoài Lithium, tàu điện cũng phụ thuộc rất nhiều vào các nhân tố đất hiếm, khi không chỉ là thành phần quan trọng làm pin tàu điện, đất hiếm cũng có mặt trong các bộ phận tối quan yếu khác, điểm hình là mô-tơ điện - nam châm trong mô-tơ điện của tàu điện có dùng đất hiếm.
Cụ thể hơn, có thể kể tên như Cerium [ 58 Ce], kim khí đã được dùng từ rất lâu để giả bộ chuyển đổi xúc tác - thiết bị đóng vai trò quan yếu trong việc kiểm soát khí thải; Dysprosium [ 66 Dy], Neodymium [ 60 Nd], và Samarium [ 62 Sm] là các yếu tố được sử dụng để làm nên nam châm vĩnh cửu trên mô-tơ điện một số dòng xe; Gadolinium [ 64 Gd] thì được sử dụng trên cả động cơ điện và pin xe điện. Bên cạnh đó còn có 2 nguyên tố là Lanthanum [ 57 La] và Yttrium [ 39 Y] cũng đang được nghiên cứu dùng để làm pin.
may han tien dat dùng 1000 năm: Có thể thay đổi vị thế của Trung Quốc với tàu điện - Ảnh 4." title="Mỏ đất hiếm trời cho đủ dùng 1000 năm: Có thể đổi thay vị thế của Trung Quốc với tàu điện - Ảnh 4." photoid="470769238379106304" type="photo" style="max-width:100%;" width="" height="">
Đất hiếm đóng vai trò quan trọng với tàu điện. Ảnh minh họa: Benjamin Hager/Las Vegas Review-Journal
Có thể thấy rằng hơn một phần ba loại đất hiếm đều đang có ứng dụng hoặc có tiềm năng ứng dụng đối với ngành xe thế giới, đặc biệt là xe điện. Vấn đề về nguồn cung dài hạn đã khiến một số hãng xe như BMW tìm cách loại bỏ đất vận chuyển hàng từ trung quốc về việt nam mất bao lâu hiếm ra khỏi các mẫu tàu điện của họ. hiện nay, các mỏ đất hiếm lớn đều nằm tại Trung Quốc, nên mà việc có một nguồn cung khác có thể khiến tình thế đổi thay.
Các nhà sản xuất đã thi triển nhiều phương thức để tránh gặp khó khăn với đất hiếm, thí dụ như General Motors của Mỹ đã cộng tác với một đơn vị mỏ đất hiếm tại California, Mỹ để giúp sinh sản mẫu xe bán tải điện GMC Hummer EV; ngoại giả, một số loại nam châm vĩnh cửu trên mô-tơ của General Motors cũng được thiết kế đặc biệt để dùng ít đất hiếm nhất có thể (Terbium và Dysprosium được dùng kèm với Neodymium để giúp nam châm duy trì từ tính ở nhiệt độ cao).
Nhiều hãng xe trên thế giới đang tìm mọi cách để giảm bớt khó khăn từ đất hiếm.
Ngoài các phương thức trên, tái chế cũng là một phương án mà Nissan đang vận dụng. Hãng xe Nhật Bản này đang cộng tác với Đại học Waseda (Nhật Bản) để thử nghiệm một quy trình xử lý mới để lấy lại đất hiếm từ những chiếc động cơ xe điện không còn được sử dụng.
Một số dự đoán cho rằng nếu như chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ có các chính sách mời gọi đầu tư, hiệp tác hợp lý, dẫn tới lôi cuốn nhiều doanh nghiệp đến, thì vị thế các nhà cung cấp đất hiếm trong ngành tàu điện mà Trung Quốc đang dẫn đầu có thể có nhiều thay đổi.
Theo Minh Đức
Trí Thức Trẻ